De NIPT-test moet breed beschikbaar komen voor alle zwangere vrouwen. Dat adviseert de Gezondheidsraad aan minister Schippers. Als de minister het advies overneemt, kunnen zwangere vrouwen door middel van een screening van het eigen bloed hun ongeboren kind testen op het syndroom van Down, Edwards of Patau.
Schippers is van plan de niet-invasieve prenatale test (NIPT) beschikbaar te stellen voor alle zwangere vrouwen. Op dit moment kan de NIP-test in Nederland alle en binnen de TRIDENT-studie worden aangeboden aan zwangere vrouwen bij wie uit de combinatietest een verhoogd risico op trisomie 13, 18 of 21 is gebleken.
De NIPT biedt geen 100% zekerheid. Is de uitslag niet-afwijkend, dan is de kans erg klein (1 op 1000) dat er toch sprake is van een chromosoomafwijking. Is de uitslag afwijkend, dan is de kans erg groot dat de ongeboren baby een chromosoomafwijking heeft. Om de diagnose te stellen, kan de zwangere vrouw nog een vruchtwaterpunctie laten doen.
Voorwaarden invoering
In februari 2016 werd bekend dat een meerderheid van de Tweede Kamer wil dat de test voor alle zwangere vrouwen beschikbaar komt. Minister Schippers zei in maart dat zij ernaar streeft dat dat per 1 januari 2017 het geval is, tenzij de Gezondheidsraad grote bezwaren zou hebben. Dit blijkt niet het geval te zijn. De Gezondheidsraad adviseert om de vergunning voor een bredere proef met de test te verlenen, maar wel onder vier voorwaarden:
- De counseling en voorlichting aan zwangere vrouwen moet worden aangepast
- Er moet een kwaliteitsstandaard komen
- Er moet onderzoek gedaan worden naar ongewenste neveneffecten
- Het recht op niet-weten moet gewaarborgd blijven
De beroepsorganisatie van verloskundigen (KNOV) staat voor een goede counseling waardoor iedere zwangere een goed geïnformeerd een keuze kan maken. Bij deze keuze staat ‘het recht op weten’ en ‘het recht op niet weten’ en de vrije keuze in handelingsopties centraal.
Financiering
Hoe de financiering van de test dan uit zal zien, is nog niet bekend. De Gezondheidsraad schrijft dat de prijs voor de NIPT als primaire test nog niet bekend is. De commissie benadrukt dat dat een belangrijk uitgangspunt voor het programma van prenatale screening moet zijn dat er gelijke toegang is: “Wanneer vrouwen zelf de kosten moeten dragen voor de primaire test dan kan dit zorgen voor ongelijke toegang tot prenatale screening.”
Gelijke toegankelijkheid van zorg voor iedereen een basisvoorwaarde voor de KNOV. Er mag geen onderscheid in toegankelijkheid van onderzoeken zijn op basis van bijvoorbeeld: sociaal economische status, taalbarrière of kennis van het zorgaanbod. Minister Schippers heeft nog niet besloten hoe zij de beschikbaarheid van de NIPT financieel wil gaan regelen. De verwachting is dat er een eigen bijdrage gevraagd gaat worden. Het is niet te voorspellen welk percentage van de zwangere vrouwen gebruik gaat maken van de NIP-test als deze voor iedere zwangere beschikbaar is.
Prenatale screening in Nederland
In Nederland kiest ongeveer 28% van de zwangeren voor de combinatietest. Dit is een lager percentage dan in andere landen. Hiervoor zijn verschillende verklaringen. In de omliggende landen behoort de combinatietest tot het standaardonderzoek.
In Nederland kunnen zwangeren gebruik maken van prenatale screeningstesten mits er een counselingsgesprek met een zorgverlener heeft plaatsgevonden. Tijdens dit gesprek worden ethische dilemma’s en de keuzevrijheid nadrukkelijk besproken. De betrouwbaarheid van de combinatietest, de eigen bijdrage en de afstand tot het onderzoek (zwangeren moeten er een aparte afspraak voor maken) spelen ook een rol waarom vrouwen in Nederland minder vaak voor de combinatietest kiezen.
Bron: De Verloskundige
