In de Tweede Kamer staat vandaag adoptie op de agenda. Belangenclubs willen een studie naar binnenlandse adoptie.
Door: Marten van de Wier
Er moet een grondig onderzoek komen naar gedwongen adoptie in Nederland. Daarvoor pleiten PvdA en D66 vandaag in de Tweede Kamer. De partijen vragen minister Dekker van rechtsbescherming (VVD) om een studie naar adopties vanaf de jaren vijftig tot en met de eerste helft van de jaren tachtig. Vooral tot in de jaren 50 en 60 stonden vrouwen onder grote maatschappelijke druk om hun kind af te staan, omdat er een stigma rustte op ongehuwd moederschap. Alleenstaande moeders hadden tot de invoering van de bijstand meestal te weinig geld om rond te komen.
“Er is veel aandacht voor misstanden bij adoptie uit het buitenland. En dat is goed”, zegt Tweede Kamerlid Vera Bergkamp (D66). “Maar we moeten ook naar onze eigen adoptiegeschiedenis kijken. Er zit een hoop verborgen verdriet. Het afstaan van een kind heeft bij veel ouders diepe wonden geslagen.”
Tussen 1956 (toen de Adoptiewet van kracht werd) en 1984 werden in Nederland in totaal 15.000 kinderen afgestaan. Hoe vaak moeders dat deden onder druk, is niet bekend. Volgens een eerste verkennend onderzoek, in opdracht van het ministerie van veiligheid en justitie, lijkt het erop dat er in Nederland geen ‘formele dwang’ was van de overheid of van hulpverleners. Maar onderzoekers van de Radbouduniversiteit interviewden ook zestien moeders. Zij ervoeren vaak wel dwang of druk, van ouders, huisarts of van een maatschappelijk werker. Ook godsdienstige druk speelde een belangrijke rol.
D66 en PvdA willen daarom nu een groter onderzoek, met een landelijke oproep aan geadopteerden, afstandsmoeders en ook vaders om hun ervaringen te delen. “Zo kunnen zij hun verhaal kwijt, en wij komen te weten hoe we de hulpverlening aan de groep kunnen verbeteren”, zegt Bergkamp. “Ouders uit de jaren vijftig zijn nu op leeftijd, dus we moeten daar niet te lang mee wachten.”
Hulp bij zoektocht
Belangengroep De Verzwegen Generatie steunt de oproep tot een onderzoek. Dat doet ook FIOM, vroeger de ‘Federatie van Instellingen voor de Ongehuwde Moeder en haar kind’. De instelling begeleidde destijds binnenlandse adopties, en het huidige FIOM doet dat nog steeds. Volgens medewerker Astrid Werdmuller gaat het nu nog om vijftien tot twintig gevallen per jaar. “Vroeger zal ook onze voorloper in de tijdgeest gehandeld hebben, en druk op vrouwen hebben uitgeoefend”, erkent Werdmuller. Inmiddels helpt FIOM biologische ouders en geadopteerden bij hun zoektocht naar elkaar. Ook bood de instelling hulp aan afstandsmoeders, onder meer met lotgenotengroepen. Die hulp werd volgens Werdmuller in 2012 ‘wegbezuinigd’. Sindsdien is er volgens Werdmuller geen specialistische hulp meer. Ze hoopt dat het onderzoek daar verandering in kan brengen.
De Kamer vergadert vandaag over adoptie, onder andere over de vraag of adoptie uit bepaalde omstreden landen nog wel verantwoord is.
“Het afstaan van een kind heeft bij veel ouders diepe wonden geslagen”
– D66-Kamerlid Vera Bergkamp
Bron: Trouw
