Het antibioticagebruik onder pasgeborenen kan drastisch omlaag. Dat zegt kinderarts Frans Plötz van het Tergooi ziekenhuis in Hilversum. „In ons onderzoek daalde het percentage baby’s dat antibiotica kreeg met maar liefst 44 procent.”
Door: Annemarie de Jong
Bij een baby is het volgens de arts-onderzoeker soms ’ongrijpbaar’: heeft het een infectie onder de leden, of zijn het ’puur opstartproblemen door de overgang van baarmoeder naar het echte leven’? „Door een nieuwe objectieve meetmethode weten we nu wanneer antibiotica echt nodig is. Dat is fantastisch.”
„In de praktijk gaan bij honderd bevallingen 85 moeders met een blakend gezonde baby naar huis. Bij twee tot drie procent zijn de baby’s zo ziek dat je sowieso start met antibiotica.”
Vage tekenen
De grote twijfel zit bij tien tot vijftien procent van de bevallingen. „De baby vertoont vage tekenen van infectie, bijvoorbeeld een snelle hartslag of ademhaling. In de eerste levensminuten kan vocht in de longetjes voor benauwdheid zorgen. Artsen nemen dan vaak het zekere voor het onzekere en dienen antibiotica toe. Better safe than sorry.”
Aan onnodig antibioticagebruik kleven grote nadelen. „De baby krijgt een infuus, ligt in de couveuse en moeder en kind zijn gescheiden.” Zorgelijk is ook dat antibiotica de darmflora van het kindje kan aantasten en bacteriën resistent kan maken. „En vergeet niet het economisch verlies door drie dagen ziekenopname.”
„Artsen hebben behoefte aan een objectieve maat om op een veilige manier te beoordelen of bij twijfel antibiotica echt nodig is.” Die hebben Plötz en zijn team gevonden in de ’sepsis-calculator’ uit Amerika. Die berekent hoe groot de kans is dat een infectie de boosdoener is.
Een infectie – in het ergste geval dodelijk – komt weinig voor. Plötz: „Eén op de duizend baby’s heeft bewezen een infectie.” De baby loopt extra risico als de moeder aan het eind van de zwangerschap koorts heeft, een bacterie bij zich draagt, of als haar vliezen lang voor de bevalling breken. Ook een vroeggeboorte verhoogt het gevaar.
Advies
Simpel gezegd combineert de sepsis-calculator risicofactoren bij de moeder met de toestand van de baby. „Binnen een minuut rolt er een advies uit: direct starten met antibiotica, de baby 24 uur observeren en alleen als die zieker wordt antibiotica geven, of niets doen. Het is advies is niet bindend, de arts kan altijd anders beslissen.”
Plötz toetste de calculator in Tergooi. „We onderzochten bij duizend eerdere bevallingen of er antibiotica was toegediend als we de rekenmethode hadden gebruikt. De helft minder baby’s had antibiotica gekregen. Een veelbelovend resultaat.”
Het Tergooi Ziekenhuis in Hilversum gaat het onderzoek ook landelijk uitvoeren. Onder andere Medisch Centrum Alkmaar, het Westfriesgasthuis in Hoorn en het OLVG-West in Amsterdam doen mee.
De methode is in de praktijk getest bij moeders die in Tergooi bevielen. „Het aantal baby’s dat antibiotica kreeg lag 44 procent lager dan het jaar ervoor”, zegt kinderarts Frans Plötz. De calculator wordt nu standaard gebruikt. „Werden eerst honderd baby’s per jaar opgenomen, nu vijftig. Als je dit uitrolt over alle ziekenhuizen scheelt dat duizenden opnames.”
„Kicken. Ik heb veel onderzoek gedaan, maar dit is een van de mooiste resultaten ooit”, zegt Plötz.
De Hilversumse kinderarts noemt de nieuwe methode ’baanbrekend’. „Direct toepasbaar en helpt patiënten echt. Ik verwacht dat onze aanpak binnen enige jaren onderdeel wordt van de landelijke richtlijn.”
Bron: De Gooi- en Eemlander
