Niet het fysieke lijden of de zware medische ingrepen, maar het ontbreken van duidelijke communicatie en emotionele ondersteuning is voor veel vrouwen doorslaggevend bij het ontstaan van een traumatische bevallingservaring. Dat blijkt uit nieuw Nederlands onderzoek.
Door: Ianthe Sahadat
Claire Stramrood, gynaecoloog in opleiding aan het UMC Utrecht, en Martine Hollander, gynaecoloog in het Radboudumc, wilden weten hoe traumatische bevallingen voorkomen kunnen worden. Daartoe bevroegen ze ruim tweeduizend vrouwen over hun traumatische bevalling. Hun bevindingen zijn zojuist gepubliceerd in vakblad Archives of Women’s Mental Health.
Eerder bleek al dat 10 tot 20 procent van alle vrouwen hun bevalling als traumatisch ervaart. 1 tot 3 procent ontwikkelt zelfs een posttraumatische stressstoornis.
‘’Vrouwen blijken de meest vreselijke dingen tijdens een bevalling prima te kunnen doorstaan als ze zich maar veilig voelen en gesteund.’’
– Stramrood en Hollander
Veilig gevoel
Volgens Stramrood en Hollander zijn artsen geneigd te denken dat een traumatische bevalling ontstaat door een interventie als een spoedkeizersnee, het gebruik van een vacuümpomp of ernstig bloedverlies tijdens de bevalling. Het onderzoek leverde een ander beeld op. ‘Vrouwen blijken de meest vreselijke dingen tijdens een bevalling prima te kunnen doorstaan als ze zich maar veilig voelen en gesteund.’
Het gaat volgens de onderzoekers vaak mis omdat vrouwen het idee hebben dat ze niet gehoord worden of dat hen niets wordt uitgelegd. ‘Goede communicatie klinkt zo makkelijk, toch geeft bijna de helft van de deelnemers aan ons onderzoek aan dat ze vaak niet wisten waarom iets wel of niet werd gedaan’, zegt Stramrood. ‘Moeder en kind moeten er ongeschonden uitkomen, denken veel artsen. Daar ligt de prioriteit. Maar je hebt echt wel een paar seconden om te vertellen wat er gaat gebeuren. Desnoods zeg je: er gaan nu heel snel allemaal dingen gebeuren en ik vertel je later rustig waarom, laat het nu maar even over je heen komen. Zo’n zinnetje maakt misschien wel het verschil voor hoe de vrouw haar bevalling ervaart.’
‘’Het gevoel van ‘controle hebben’ noemen veel vrouwen als cruciaal tijdens een bevalling.’’
Het gevoel van ‘controle hebben’ noemen veel vrouwen als cruciaal tijdens een bevalling. ‘Veel vrouwen zeiden dat er tijdens hun bevalling van alles gebeurde maar dat niemand toelichting gaf, dat kan heel eenzaam en onaangenaam voelen.’
Er moet meer aandacht zijn voor deze behoefte, vinden de onderzoekers. Niet dat vrouwen in vijf pagina’s moeten uitschrijven hoe een bevalling precies moet gaan verlopen. ‘Dat is een recept voor teleurstelling, want een trauma ontstaat vaak door een discrepantie tussen de wens en de realiteit’, zegt Stramrood. Wat ze wel bedoelen: een verloskundige of arts die een vrouw uitleg geeft en keuzes.
Nazorg
Ook de nazorg werd door veel vrouwen als ontoereikend omschreven. Een kwart gaf aan dat niet was besproken hoe ingrijpend de bevalling voor hen was geweest. De onderzoekers pleiten voor meer bewustwording op dit terrein.
Voorzitter Jan van Lith van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG), als gynaecoloog in het Leidse LUMC werkzaam, herkent het beeld dat uit het onderzoek naar voren komt. ‘Dat het verlies van controle voor veel vrouwen traumatisch kan zijn, weten we inmiddels.’ Volgens Van Lith zijn er de afgelopen jaren juist veel veranderingen doorgevoerd in de organisatie van de Nederlandse geboortezorg om een gebrek aan communicatie te voorkomen. ‘Niemand treedt meer solo op, verloskundige, gynaecoloog, kraamhulp en kinderarts werken als team samen en de zwangere staat centraal. Van tevoren goed luisteren naar wensen en angsten, goed informeren en realistische verwachtingen scheppen. Het is echter wel een proces van verandering dat tijd kost.’
Bron: De Volkskrant
