Een zwangerschap doet heel veel met je (lichaam), óók met je huid. Krijgen sommige vrouwen een prachtige glans op hun gezicht, anderen hebben ‘zomaar’ last van puistjes, vlekken of een geïrriteerde, jeukende huid. Dr. Jetske Ultee, onderzoekarts in de cosmetische dermatologie en moeder van vier kinderen legt uit wat er gebeurt met je huid als je in verwachting bent, en wat kun je daar (zelf) aan kunt doen.
De huid van je gezicht
Een prachtige pregnancy glow
Er zijn vrouwen die tijdens de zwangerschap een prachtige glans en kleur op hun gezicht krijgen. Deze zogenaamde pregnancy glow is het gevolg van onder meer een toegenomen doorbloeding van de huid door de stijgende hormoonspiegels. Maar niet iedereen wordt getrakteerd op een mooie glow en blozende wangen. Mijn huid zag er allesbehalve stralend of glanzend uit. Bij alle vier mijn zwangerschappen liep ik rond met een vlekkerige, onrustige en overgevoelige huid. En tot mijn grote frustratie duurde het ook na de geboorte van mijn kindjes nog maanden voordat ik weer in de spiegel naar een stralend velletje kon kijken.
Vaatjes en vlekken, puistjes en pigment
De veranderende hormoonspiegels kunnen dus helaas ook een andere uitwerking hebben op de huid. Tijdens de zwangerschap neemt de hoeveelheid bloed in je huid zogezegd toe. Bij sommige vrouwen resulteert dit in een prachtige blos, bij anderen met minder gunstig gezinde bloedvaten in rode vlekken. Tot overmaat van ramp ontstaan er bij die vrouwen vaak kleine rode sterretjes in het gezicht (‘spinnenwebjes’) en soms zelfs couperose (zichtbare rode vaatjes in het gezicht). Ook kunnen de hormonen ervoor zorgen dat bestaande pigmentvlekken en sproeten donkerder worden. Ook kunnen nieuwe pigmentvlekken ontstaan (zoals zwangerschapsmasker of melasma). En hoewel een verhoogde talgproductie voor een mooie glans op de huid kan zorgen, ontstaan er bij de minder gelukkigen verstopte poriën en puistjes.
Van stralend naar overgevoelig
Ook na de geboorte stuitert je huid nog even na op de golven van al die hormoonveranderingen. Zo kan het zijn dat je na een ‘vlekkeloze’ zwangerschap ineens wèl last krijgt van bijvoorbeeld puistjes. Wanneer de hoeveelheid ‘mooi makende’ hormonen abrupt dalen, verdwijnt de stralende gloed en kan je huid er ineens dof uitzien. Samen met de verminderde aanmaak van collageen kun je ook ineens fijne lijntjes zien verschijnen. De huidbarrière wordt bovendien weer zwakker, waardoor allergenen, irriterende stoffen en bacteriën gemakkelijk de huid binnendringen. Producten die je normaal met veel plezier gebruikte, kun je nu ineens niet meer verdragen. Tel daarbij een flinke dosis slaaptekort en stress op en je begrijpt waarom je na je bevalling ineens last kunt krijgen van een overgevoelige, geïrriteerde huid.
Wat kun je (zelf) doen?
Mild is een must voor mama’s
Aan hormonale veranderingen valt helaas niet zo eenvoudig wat te doen. Maar is je huid onrustig van bijvoorbeeld puistjes? Ga dan niet overmatig scrubben of reinigen, maar wees zacht voor je huid. Gebruik om te beginnen uiterst milde reinigingsproducten. Kies voor ingrediënten die je huidbarrière niet stuk maken, maar juist versterken. Door daarnaast regelmatig te exfoliëren zal de huid ook flink opknappen. Dode huidcellen krijgen minder kans de poriën te verstoppen en een nieuwe frisse huid kan zich gemakkelijker laten zien. Kies voor producten met glycolzuur (5- 10%) of salicylzuur (0,5- 2%). Ook een bacteriedodende crème met 2.5% of 5% benzoylperoxide is veilig te gebruiken. Voor ernstige (acne)klachten kun je het beste je huisarts raadplegen en bespreken welke medicatie nu veilig te gebruiken is.
Goed insmeren!
De allerbeste remedie tegen pigmentvlekken is nog altijd een goede zonbescherming. Smeer je goed in en vermijd eventueel directe blootstelling aan de zon. Van cosmetische ingrediënten als niacinamide, vitamine C en zoethoutwortel is bekend dat ze oppervlakkig pigment wat kunnen oplichten; deze stoffen zijn veilig te gebruiken tijdens de zwangerschap. De meeste pigmentvlekken verdwijnen trouwens weer na de bevalling. Mochten de pigmentvlekken toch niet vanzelf weg gaan na je zwangerschap, ook niet met bovenstaande tips, dan kun je denken aan medicinale crèmes met bijvoorbeeld hydroquinone of vitamine A-zuur. Dit mag je alleen niet gebruiken tijdens je zwangerschap of het geven van borstvoeding. Daarna zou een behandeling met laser of peeling een volgende stap kunnen zijn. Ook voor couperose (zichtbare vaatjes) die niet zijn verdwenen na de zwangerschap, is laserbehandeling een optie. Informeer hiervoor bij een huiddeskundige.
Andere veelvoorkomende klachten van buik tot benen
Striae of zwangerschapsstrepen
Bijna negentig procent van de vrouwen krijgt tijdens de zwangerschap in meer of mindere mate last van striae, ofwel de bekende zwangerschapsstrepen of –striemen. De strepen zijn het gevolg van kleine scheurtjes in het bindweefsel door een (te) snelle oprekking van de huid. De kans hierop lijkt iets groter bij vrouwen die jong zwanger raken, en ook als striae voorkomt in de familie. Door de huid goed soepel te houden met een hydraterende crème verklein je de kans op striae een beetje. En dat hoeft echt geen dure striaecrème te zijn. Gewoon een fijne, pure plantaardige olie is bijvoorbeeld ook al heel goed in het soepel houden van de huid.
Striaebehandelingen na de bevalling
Bestaande striemen zijn niet zo gemakkelijk ‘weg te smeren’. Uit onderzoek is gebleken dat een crème met vitamine A-zuur wel verbetering kan geven bij beginnende striae (wanneer de strepen dus nog roze-rood van kleur zijn), maar dit ingrediënt gebruik je nu juist liever niet tijdens de zwangerschap. Ook bepaalde laserbehandelingen, microneedling of peelings kunnen mogelijk striae verminderen. Dit vergt wel geduld en een spaarpotje. Er zijn vaak meerdere behandelingen nodig en dan alsnog is er een beperkte kans op goed resultaat. Informeer naar de mogelijkheden bij een goede huidtherapeut. De meeste kans op slagen heb je trouwens als de striemen nog rood/roze zijn. De witte strepen zijn vaak nog moeilijker te behandelen.
Jeuk, overal!
Veel zwangere vrouwen krijgen tenslotte last van jeuk, met name op de buik, (boven)benen, borsten en billen. Dit komt deels doordat de huid oprekt en soms wat droog is, maar ook doordat de lever wat meer moeite heeft galzuren af te voeren. De galzuren die in je bloed terechtkomen kunnen zenuwuiteinden prikkelen. Door de huid van je lichaam goed te hydrateren en soepel te houden kun je de jeuk een beetje binnen de perken houden. Hiervoor kun je een neutrale bodylotion (ongeparfumeerd) of een 100% plantaardige (bijvoorbeeld jojoba-)olie gebruiken. Houdt de jeuk aan en is het moeilijk te verdragen, neem dan contact op met je arts. Hij kan controleren of sprake is van zwangerschapsscholestase (galstuwing).
Weer rust
Word je gek van de kriebels, puistjes en vlekken? Bedenk dat veel huidproblemen vanzelf weer zullen verdwijnen na de bevalling. Of binnen twee maanden nadat je bent gestopt met het geven van borstvoeding. Bedenk tenslotte verder dat stress de huid niet mooier maakt. Dus probeer je niet te druk te maken en ontspan voldoende. Zorg niet alleen goed voor je kindje, maar minstens zo goed voor jezelf.
Meer lezen?
Dr. Jetske Ultee doet al jaren onderzoek naar huidverzorging. Ze is overtuigd van goede skincare, maar is nog vrijwel dagelijks geschokt over de hoeveelheid onzin die er wordt verkocht in de wereld van cosmetica. Wekelijks deelt ze haar kennis en bevindingen op haar blog. (www.dr-jetskeultee.nl)
