In het kort

Premenstrueel syndroom (PMS) is een verzamelnaam voor ernstige lichamelijke en emotionele klachten die je kunt ervaren in de periode voor je menstruatie. Deze klachten komen elke maand weer terug. De ernst en het soort klachten van PMS verschilt per vrouw.

Op deze pagina lees je:

Wat is premenstrueel syndroom (PMS)?

PMS is eigenlijk een verzamelnaam voor ernstige lichamelijke en emotionele klachten die ontstaan voor je menstruatie. Vlak voor de menstruatie hebben veel vrouwen last van verschillende klachten zoals gevoelige borsten, hoofdpijn of stemmingswisselingen. Dit is heel normaal. Wanneer deze klachten alleen zo ernstig worden dat ze je hinderen in je dagelijks leven kan het zijn dat je last hebt van PMS.

Als de klachten altijd voor de menstruatie optreden, dan wordt het PMS genoemd. Dit betekent dat je enkele dagen tot twee weken voor je menstruatie last begint te krijgen van lichamelijke en geestelijke klachten. PMS kan ook andere lichamelijke aandoeningen verergeren voorafgaand aan je menstruatie, zoals:

  • Epilepsie;
  • Migraine;
  • Diabetes;
  • Astma;
  • Allergieën.

Wanneer je menstruatie begint, nemen de klachten weer af. Na een klachtenvrije periode van minimaal een week komen de klachten weer terug. Zo werkt PMS net als je menstruatie in een cyclus.

Wie hebben er last van PMS?

PMS ontstaat vaak na het dertigste levensjaar en na het krijgen van kinderen. Bij vrouwen jonger dan 30 komt PMS minder vaak voor. Ongeveer 5% van de vrouwen tussen de 15 en 45 jaar heeft last van PMS. Je hebt meer kans op PMS als het in je familie voorkomt. De klachten die je ervaart van PMS kunnen toenemen als je ouder wordt. Na de overgang verdwijnen de klachten omdat je menstruatiecyclus dan stopt.

Welke soorten klachten horen bij PMS?

Er zijn veel verschillende klachten die voorkomen bij PMS:

  • Veel vrouwen met PMS voelen zich ongelukkig en machteloos;
  • Sommige vrouwen zijn emotioneel labiel, hebben last van huilbuilen of voelen zich depressief;
  • Andere vrouwen zijn juist prikkelbaar en kunnen agressief reageren.

Omdat je niet wilt dat je school of werk onder je klachten lijdt kan het voorkomen dat je jezelf gaat afreageren op personen in je nabije omgeving zoals je partner. Veel vrouwen hebben het gevoel dat hun klachten niet begrepen worden door hun omgeving en dat ze niet serieus worden genomen. Dit kan zorgen voor gevoelens van eenzaamheid. De hoeveelheid klachten en de ernst van de klachten verschilt per vrouw. De meest voorkomende klachten zijn

Lichamelijk klachten PMS

  • Gewrichtspijn;
  • Spierpijn;
  • Rugpijn;
  • Opgeblazen gevoel;
  • Pijnlijke en gespannen borsten;
  • Vocht vasthouden (bijvoorbeeld in handen en voeten);
  • Gewichtstoename.

Geestelijke klachten PMS

  • Vermoeidheid of gebrek aan energie;
  • Stemmingswisselingen;
  • Prikkelbaarheid;
  • Huilbuien;
  • Boosheid;
  • Slecht slapen;
  • Moeite met concentreren;
  • Gevoelens van angst of paniek;
  • Sombere gevoelens en gedachten.

Wat zijn de oorzaken van PMS?

De oorzaak van PMS is onbekend. Ook weten we niet waarom de ene vrouw er wel last van heeft en de andere niet. Wel weten we dat PMS optreedt op het moment dat de progesteronspiegel in je lichaam hoger is. PMS ontstaat namelijk na de eisprong.

De eisprong vindt twee weken voor de menstruatie plaats. In de periode tussen de eisprong en de menstruatie maakt je lichaam het hormoon progesteron aan. Progesteron heeft invloed op het vasthouden van vocht, gespannen borsten en een opgezette buik. Vrouwen die last hebben van PMS zijn waarschijnlijk gevoeliger voor progesteron en ervaren hierdoor dus klachten.

Ook maken vrouwen met PMS minder serotonine aan na de eisprong. Serotonine is een stof die aangemaakt wordt in de hersenen en invloed heeft op je gevoelsleven en stemming. Als je minder serotonine in je lichaam hebt, kan dit psychische klachten geven.

Hoe wordt een diagnose PMS gesteld?

Vrouwen met PMS hebben dezelfde hoeveelheid hormonen in hun bloed als iedere andere vrouw. Prikken van bloed voor hormoononderzoek is dus niet zinvol. De diagnose PMS kan alleen worden gesteld door een patroon te ontdekken in je klachten. Dit kan gedaan worden jouw klachtenpatroon bij te houden.

Het belangrijkste kenmerken van PMS zijn namelijk dat de klachten samenhangen met de menstruatiecyclus en dat je er veel last van ervaart in het dagelijks leven. Om hier inzicht in te krijgen kun je gebruik maken van de onderstaande klachtenkaart. In deze PMS kalender kun je een maand lang bijhouden op welke dag je last van welke klachten had. Het is het beste als je deze PMS kalender een aantal maanden invult. Zo is het mogelijk om een patroon te zien. Samen met je arts kun je dan zien of je last van PMS hebt.

Ongeveer de helft van de vrouwen die de PMS kalender in hebben gevuld blijken de klachten bijna de hele maand te ervaren. Als dat bij jou het geval is betekent dit dat het geen PMS is maar iets anders. Als je geen PMS hebt maar wel veel psychische klachten, is het verstandig om contact met je huisarts op te nemen. Er kan een andere reden zijn voor je psychische klachten zoals een depressie of angststoornis. Hiervoor kan de huisarts je behandelen of doorverwijzen naar een psycholoog of psychiater.

Sommige vrouwen blijken bij het invullen van de PMS kalender ernstige pijn te ervaren voorafgaand aan de menstruatie en tijdens de menstruatie. In dit geval is het ook geen PMS. Je doet er in dit geval wel goed aan om dit te bespreken met je huisarts of gynaecoloog.

Welke behandelingen zijn er voor PMS?

Er zijn een aantal behandelingen mogelijk wanneer je last hebt van PMS. Allereerst kun je je leefpatroon wijzigen. Ten tweede bestaan er behandelingen met medicijnen. En ten slotte is in sommige gevallen een operatie een uitkomst.

Het wijzigen van je leefpatroon

Bij veel vrouwen verminderen de klachten als zij een aantal dingen in hun leefpatroon wijzigen. Jezelf een gezonde leefstijl aanmeten en begrip vragen aan je omgeving kan helpen. Goede aanpassingen van je leefstijl zijn:

  • Beweeg regelmatig. Probeer een paar keer per week te bewegen of te sporten. Dit kan helpen om je beter te voelen;
  • Eet gezond. Probeer minder zoet te eten en beperk de inname van alcohol- of cafeïne houdende dranken in de periode van je klachten;
  • Praat over je gevoelens met je familie, vrienden of partner. Als je op een rustig moment uitlegt wat je voelt, kan je omgeving meer begrip krijgen voor je situatie. Sommige vrouwen vinden het prettig om hun ervaringen met PMS te delen met andere vrouwen die hier ook last van hebben. Ook kun je hulp vragen aan een psycholoog of maatschappelijk werker om samen te kijken hoe je het beste om kunt gaan met je klachten;
  • Kijk vooruit. Wanneer je inzicht hebt in het patroon van je klachten kun je voorspellen wanneer je het meeste last hebt van PMS. Hierdoor ben je beter voorbereid en kun je rekening houden met deze moeilijke momenten bij je dagelijkse activiteiten. Zoek naar een goede balans tussen activiteit en rust in deze periode en luister naar je lichaam.

Behandeling met medicijnen

Als het veranderen van je leefpatroon niet voldoende helpt, dan kun je ook kiezen voor een behandeling met medicijnen. Hierin zijn verschillende mogelijkheden: je kunt kiezen voor medicijnen die je hormonen beïnvloeden of medicijnen die het serotoninegehalte in je hersenen beïnvloeden. Die laatste categorie medicijnen worden ook wel antidepressiva genoemd. Bij een behandeling van PMS met medicijnen is het een kwestie van proberen welke medicijnen bij jou goed helpen. De medicinale mogelijkheden zijn:

  • Anticonceptiepil. In een normale cyclus maakt je lichaam voor je eisprong alleen het vrouwelijk hormoon oestrogeen. Na de eisprong komt er het hormoon progesteron bij. De anticonceptiepil bevat beide hormonen: oestrogeen en progesteron. Doordat de pil continu beide hormonen afgeeft heb je minder hormoonwisselingen. Sommige vrouwen reageren goed op de pil en anderen juist niet. Het nadeel is dat de pil progesteron bevat en mogelijk heb je daar juist last van;
  • Pil met drosperidon. Ook zijn er pillen met het hormoon drosperidon. Dit hormoon werkt gedeeltelijk als progesteron, maar in plaats van dat je meer vocht vasthoudt raak je juist meer vocht kwijt. De stopweek is korter dan met de normale anticonceptiepil: maar vier dagen. Als je veel last hebt van lichamelijke klachten zoals vocht vasthouden, een opgeblazen gevoel of gespannen borsten, zou deze pil kunnen helpen;
  • LHRH agonisten. LHRH agonisten zijn medicijnen die de werking van de eierstokken remmen, waardoor je geen oestrogeen en progesteron meer aanmaakt. Vaak worden deze medicijnen toegediend via een injectie die 1 tot 3 maanden werkt. Door deze injectie kom je tijdelijk in een situatie die te vergelijken is met de overgang. Je wordt dan niet meer ongesteld. Als je PMS hebt, zijn de klachten met deze medicijnen over.

Het nadeel van deze medicijnen is dat je andere klachten kunt krijgen zoals opvliegers, nachtzweten, misselijkheid en hoofdpijn. Daarnaast is het niet verstandig deze medicijnen langdurig te gebruiken omdat dit risico’s geeft op hart- en vaatziekten en botontkalking. Je kunt de overgangsklachten onderdrukken met een lage dosis vrouwelijke hormonen, maar dan kun je ook weer last krijgen van PMS-klachten.

  • Antidepressiva. Er zijn medicijnen die ervoor zorgen dat de hersencellen minder gevoelig worden voor natuurlijke hormoonwisselingen. Ze beïnvloeden het serotoninegehalte in de hersenen wat ervoor zorgt dat je minder wisselt in stemming. Deze medicijnen worden SSRI’s (selectieve serotine re-uptake remmers) genoemd. Beter bekend als antidepressiva. Bij PMS gebruik je het medicijn alleen in de tweede periode van de menstruatiecyclus waarin de PMS-klachten optreden.

Een groot nadeel van antidepressiva tegen PMS is dat bijwerkingen vaak voorkomen. Het meest voorkomend zijn slapeloosheid, duizeligheid, moeheid, hoofdpijn, droge mond, misselijkheid, diarree en minder zin hebben in vrijen en/of problemen met het krijgen van een orgasme. Als je veel problemen met PMS hebt, kun je kijken hoe je op antidepressiva reageert. Veel vrouwen voelen zich beter met antidepressiva in deze periode.

  • Andere medicijnen. Er zijn vele andere medicijnen voor PMS zoals vitamine B6, homeopathische en natuurgeneesmiddelen. Tot dusver blijken deze middelen niet beter te werken dan een placebo.

Operatie om PMS tegen te gaan

Een operatie waarbij je eierstokken worden verwijderd kan helpen tegen PMS, maar een gynaecoloog zal niet zomaar overgaan tot een operatie. Een dergelijke operatie heeft namelijk grote gevolgen. Wanneer je eierstokken worden verwijderd maakt je lichaam geen vrouwelijke hormonen meer aan en stopt je eisprong en menstruatiecyclus. Dit zorgt ervoor dat je geen last meer hebt van PMS. Maar dit zorgt er ook voor dat je in de overgang komt. Bij de overgang horen ook weer overgangsklachten. Hiertegen kun je een lage dosis hormonen gebruiken om deze effecten op te vangen, maar deze hormonen kunnen ook weer zorgen voor PMS-achtige klachten. Bovendien is jong in de overgang komen nadelig voor je levensverwachting omdat je:

  • Meer kans hebt op hart- en vaatziekten;
  • Maatregelen moet nemen vanwege een verhoogd risico op botbreuken op oudere leeftijd;
  • Eerder veroudert.

Al met al is een operatie waarbij je eierstokken worden verwijderd als oplossing voor je PMS erg ingrijpend.

Bron: DeGynaecoloog – een initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG).

GERELATEERDE ARTIKELENMEER VAN DEZE AUTEUR

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Vul aub een opmerking in!
Vul hier uw naam in