De leeftijd waarop vrouwen hun eerste kind krijgen, gaat omhoog. Ook het invriezen van eicellen voor een latere zwangerschap neemt toe. Artsen maken zich zorgen, gezien de kans op falen en complicaties.
Door: Jeroen van Raalte
Gynaecologen zijn bezorgd over de stijgende leeftijd waarop Nederlandse vrouwen hun eerste kind krijgen. Latere zwangerschappen brengen gezondheidsrisico’s mee en leiden tot meer dure behandelingen. Vorig jaar waren moeders gemiddeld 29,8 jaar oud tijdens hun eerste bevalling.
Na tien jaar stabilisatie is de leeftijd waarop vrouwen bevallen van hun eerste baby in de laatste drie jaar weer opgelopen, meldt het CBS vandaag. Begin jaren zeventig beviel de gemiddelde Nederlandse moeder nog op haar 24ste van het eerste kind. Maar maatschappelijke veranderingen, niet in de laatste plaats de opmars van de carrièrevrouw, hebben de gemiddelden de afgelopen decennia opgestuwd richting de 30 jaar. Tussen 2004 en 2014 leek de groei te stagneren op 29,4 jaar, maar sindsdien kruipt de leeftijd weer omhoog.
Gynaecologen noemen de hoge leeftijd waarop koppels aan kinderen beginnen zorgwekkend. Hun bekommeringen zijn niet nieuw; al in 1991 trokken gynaecologen aan de bel met de slagzin ‘Een slimme meid krijgt haar kind op tijd’.
‘We kunnen constateren dat die waarschuwing niet veel effect heeft gehad’, zegt emeritus hoogleraar voortplanting Bart Fauser. ‘Men blijft het krijgen van kinderen uitstellen.’
“Maatschappelijke veranderingen, niet in de laatste plaats de opmars van de carrièrevrouw, hebben de gemiddelden de afgelopen decennia opgestuwd richting de 30 jaar”
De risico’s van laat moederschap zijn genoeglijk bekend: de kans op spontaan zwangerschap neemt af, de kans op een miskraam of een chromosomale afwijking bij het kind neemt toe. ‘Op hun 40ste hebben zwangere vrouwen 40 procent kans op een miskraam’, zegt gynaecoloog Monique Mochtar van het AMC.
Toch hebben stellen talloze redenen voor het uitstellen van kinderen krijgen, van carrière tot het gevoel er nog niet aan toe te zijn. Een zekere naïviteit plaagt koppels daarbij, zegt gynaecoloog Sandra Tanahatoe van UMC Utrecht. ‘Het besef van onvruchtbaarheid is niet zo groot, terwijl een op de vijf paren er niet in slaagt om binnen een jaar zwanger te worden.’
Veel mensen hebben een heilig vertrouwen in voortplantingstechnologieën als ivf, maar dat is onterecht, zegt Mochtar. ‘Het nut van ivf voor vrouwen van boven de 38 jaar is nooit wetenschappelijk aangetoond.’ Veel patiënten hebben zo’n diepe kinderwens dat ze toch voor ivf kiezen, merkt ze, onder het mom: baat het niet, dan schaadt het niet. ‘Terwijl het een zware behandeling is die veel geld kost.’
‘Meer vrouwen zijn een beroep gaan doen op vruchtbaarheidsbehandelingen’, zegt Tanahatoe, tevens hoofd van de ivf-kliniek in Utrecht. ‘Ook zien we de gemiddelde leeftijd van patiënten stijgen.’ Zorgverzekeraars vergoeden ivf-behandelingen van vrouwen tot en met 43 jaar, in de praktijk de uiterlijke leeftijd waarop vrouwen bij ziekenhuizen terechtkunnen voor een behandeling.
Bij de voorlichting ligt het accent te veel op het niet krijgen van kinderen, stelt Fauser. ‘Gezinsplanning gaat alleen nog maar over het voorkomen van soa’s en ongewenste zwangerschappen, terwijl jongeren geen voorlichting krijgen over hoe je wél zwanger wordt.’ Wat hem betreft wordt in het biologielokaal ook aandacht besteed aan de gevolgen van het uitstellen van zwangerschappen.
Ook Tanahatoe vindt een bewustwordingscampagne op zijn plaats, vanuit de overheid en de beroepsgroep zelf. ‘Verkeer je in goede omstandigheden om kinderen te krijgen, stel het dan niet uit’, is haar advies aan koppels. ‘Er is altijd wel een reden om te wachten.’
‘Een slimme meid bevriest haar eicellen op tijd’
Vrouwen beginnen steeds vaker en vroeger aan ‘social freezing’, zodat ze later nog kinderen kunnen krijgen. Mathilde (33) besefte dat er een einddatum aan haar vruchtbaarheid zit.
‘Het is heel erg dat onvruchtbaarheid niet de aandacht krijgt die het verdient’
De fertiliteitszorg in Nederland moet beter, vindt scheidend hoogleraar voortplantings geneeskunde Bart Fauser. ‘We jagen mensen de grens over.’ (+)
Zoeken naar een speld in een hooiberg
De kinderwens van Rosalyn en Jeroen is groot, maar zij heeft het zeldzame syndroom MRKH. Nu is het Friese stel hopeloos op zoek naar een draagmoeder. ‘Het is als een speld in een hooiberg waar we zelf niet naar kunnen zoeken. Die speld moet uit zichzelf naar ons toe komen.‘ (+)
Hulp voor wensouders: een draagmoederbank
Een specialist voortplantingsgeneeskunde en de stichting FIOM pleiten voor een ‘draagmoederbank’, die wensouders koppelt aan vrouwen die bereid zijn een kind voor een ander te dragen. Nu kunnen stellen alleen in eigen kring op zoek naar een draagmoeder.
Bron: De Volkskrant
